Na mocy ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, która obecnie oczekuje na publikację, dojdzie do dużych zmian przepisów Kodeksu karnego (dalej też – k.k.). Zmiany dotyczyć będą przede wszystkim części ogólnej Kodeksu, ale znajdą się też zmiany w części szczególnej. To, co łączy wszystkie zmiany to — zaostrzenie surowości kar.
Co zakłada nowelizacja? Wyjaśniam poniżej.
Nowelizacja Kodeksu karnego — jakie zmiany w części ogólnej?
Przede wszystkim, dojdzie do podniesienia ustawowego progu kary terminowego pozbawienia wolności do 30 lat. Zgodnie z art. 37 k.k. obecnie ma ona granice od 1 miesiąca do lat 15, a po wejściu w życie noweli będzie miała – od 1 miesiąca do lat 30. Jest ono związane z rezygnacją z jednej z kar bezwzględnego pozbawienia wolności, tj. z kary 25 lat pozbawienia wolności. Po wejściu w życie noweli w k.k. zostanie tylko jedna taka kara – dożywotnie pozbawienie wolności.
Dodana zostanie także instytucja przepadku pojazdu mechanicznego (nowo dodany art. 44b). Zmiana ta wejdzie w życie po upływie roku od opublikowania noweli. Przepadek pojazdu mechanicznego będzie – co do zasady – obligatoryjnie orzekany wobec sprawców przestępstw z art.178a § 1 i § 4 k.k., tj. nietrzeźwych kierowców, na podstawie nowo dodanego art. 178a § 5 k.k.
Zmiany w przepisach rozdz. XXXV i XXXVI Kodeksu karnego
W rozdz. XXXV k.k., dodane zostaną dwa nowe przepisy do art. 294 k.k., które wprowadzą surowszą odpowiedzialność za popełnienie wskazanych w nich przestępstw. Jeśli sprawca dopuści się któregoś z nich w stosunku do mienia o wartości większej niż – odpowiednio – 5 (§3) albo 10 (§4) milionów złotych. Sprawca popełni wówczas zbrodnię, zagrożoną – odpowiednio – karą pozbawienia wolności od lat 3 do 20 (§ 3) albo do lat 5 do lat 25 (§ 4). Tak surowe kary będą groziły m.in. sprawcom wskazanych w tych przepisach kwalifikowanych postaci przywłaszczenia (art. 284 § 1 lub 2), oszustwa (art. 286 § 1 lub 2) czy tzw. oszustwa komputerowego (art. 287 §1).
Kolejną zmianą jest wprowadzona modyfikacja odnośnie do trybu ścigania przestępstwa z art. 296 § 4a k.k., tj. sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody majątkowej mocodawcy przez sprawcę, który został umocowany do zajmowania się jego sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą. To przestępstwo jest i będzie nadal ścigane z urzędu, jeśli pokrzywdzonym jest Skarb Państwa. W pozostałych przypadkach ściganie następuje obecnie na wniosek pokrzywdzonego, a po wejściu w życie noweli będzie następowało na wniosek pokrzywdzonego, wspólnika, akcjonariusza lub udziałowca pokrzywdzonej spółdzielni.
Zmiana niektórych definicji ustawowych
Nowelizacja wprowadzi również istotne zmiany w obrębie definicji ustawowych typów przestępstw przewidzianych w art. 305 k.k. Obecnie w przepisach tego artykułu zostały zdefiniowane dwa przestępstwa. Po wejściu w życie nowych przepisów dojdzie do znacznej modyfikacji i rozszerzenia zakresu przedmiotowego tych przepisów.
Przede wszystkim ochroną przed intencjonalnym zakłócaniem – w postaci utrudniania lub udaremniania (§ 1; sankcja od 1 miesiąca do 3 lat pozbawienia wolności) oraz wejścia w porozumienie z inną osobą, przekazywania lub rozpowszechniania informacji, lub przemilczania istotnych okoliczności (§ 2; sankcja od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności) – zostanie objęty każdy przetarg oraz postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego.
Ponadto, z treści § 1 usunięte zostanie znamię celu osiągnięcia korzyści majątkowej, a w nowo dodanym § 3 zostanie wyodrębniony typ kwalifikowany przestępstw z § 1 i 2, znamienny celem osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej i zagrożony karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Po wejściu w życie nowych przepisów przestępstwa z art. 305 k.k. będą ścigane na wniosek pokrzywdzonego, a w przypadku ustalenia, że pokrzywdzonym jest Skarb Państwa lub przedmiot przetargu, aukcji lub zamówienia publicznego jest co najmniej w części finansowany ze środków publicznych – z urzędu.