W sytuacji, gdy oskarżony zostaje skazany, to zaczyna obowiązywać dla niego wyrok sądu, który określa m.in. rodzaj kary. Podczas wykonywania określonej kary, skazany ma szereg obowiązków, jakie powinien spełnić. Obowiązki te są istotnym elementem wykonania kary i mają na celu zapewnienie skazanemu możliwości naprawienia wyrządzonej szkody oraz powrotu do życia w społeczeństwie jako osoba przestrzegająca prawa. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej obowiązkom skazanego, jakie obowiązują go podczas odbywania kary w ramach systemu dozoru elektronicznego (SDE).
SDE – obowiązki skazanego
Zgodnie z art. 43n § 1 Kodeksu karnego wykonawczego, skazany, wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma obowiązek:
1) nieprzerwanie nosić nadajnik;
2)dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną;
3)udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie tego podmiotu, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie;
4)udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora.
W trakcie wykonywania dozoru elektronicznego należy pamiętać o traktowaniu skazanych indywidualnie (zgodnie z art. 5 § 2 k.k.w.). W tym kontekście ważne jest, aby odpowiednie osoby poinformowały skazanych w sposób jasny i rzetelny o możliwych negatywnych skutkach podejmowanych decyzji.
Obowiązek pozostawania skazanego we wskazanym miejscu
Jednym z obowiązków skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest obowiązek pozostawania we wskazanym sądowi we wniosku miejscu. Nie oznacza to jednak, że skazany przez całą dobę musi przebywać we wskazanym miejscu (np. w swoim mieszkaniu). Art. 43na k.k.w. wskazuję, że skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w szczególności w celu:
1) świadczenia pracy;
2) wykonywania praktyk religijnych lub korzystania z posług religijnych;
3) sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną lub chorą;
4) kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej;
5) korzystania z urządzeń lub zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych;
6) utrzymywania więzi z rodziną lub innymi bliskimi osobami;
7) korzystania z opieki medycznej lub udziału w terapii;
8) dokonania niezbędnych zakupów.
Należy podkreślić, że wskazany powyżej katalog nie ma charakteru enumeratywnego, co oznacza, że nie jest on wyczerpujący. Wskazane powyżej cele są jedynie przykładowe, na co wskazuje użyte w tym przepisie słowo „w szczególności w celu”.