Co grozi za podszywanie się pod kogoś?

Co grozi za podszywanie się pod kogoś – podstawa prawna

Odpowiadając na pytanie, co grozi za podszywanie się pod kogoś, należy wskazać na art. 190a § 2 Kodeksu karnego, który penalizuje przywłaszczenie tożsamości innej osoby w celu wyrządzenia jej szkody osobistej lub majątkowej. Przepis ten obejmuje zarówno podszywanie się w sieci, jak i w życiu codziennym – np. posługiwanie się cudzym imieniem, nazwiskiem, numerem PESEL czy wizerunkiem w celu wywołania mylnego przekonania co do tożsamości sprawcy. Czyn ten jest zagrożony karą pozbawienia wolności do 3 lat.

W praktyce oznacza to, że odpowiedzialność ponosi nie tylko osoba, która tworzy fałszywy profil w mediach społecznościowych, ale również ta, która wykorzystuje dane innej osoby do zawierania umów, podszywa się pod nią w korespondencji lub wykorzystuje jej wizerunek w sposób mogący narazić ją na szkodę.

Co grozi za podszywanie się pod kogoś w Internecie

Internet to najczęstsze miejsce, w którym dochodzi do przywłaszczenia cudzej tożsamości. Co grozi za podszywanie się pod kogoś w sieci? W zależności od okoliczności – od grzywny i ograniczenia wolności po karę pozbawienia wolności. W sieci granica między żartem a przestępstwem jest bardzo cienka. Utworzenie konta w mediach społecznościowych pod cudzym nazwiskiem, wysyłanie wiadomości podszywających się pod inną osobę czy publikacja treści naruszających jej reputację stanowi czyn zabroniony, nawet jeśli sprawca „nie miał złych intencji”.
Dodatkowo podszywanie się może naruszać inne przepisy – np. dotyczące ochrony danych osobowych (RODO), dóbr osobistych (art. 23–24 Kodeksu cywilnego) czy zniesławienia (art. 212 Kodeksu karnego). W przypadku szkody majątkowej, np. zawarcia umowy lub wyłudzenia środków pod cudzym nazwiskiem, może dojść również do zarzutu oszustwa (art. 286 k.k.).

Co grozi za podszywanie się pod kogoś – zamiar i skutek

Aby czyn był uznany za przestępstwo, konieczne jest ustalenie zamiaru sprawcy. Co grozi za podszywanie się pod kogoś bez zamiaru wyrządzenia szkody? W takiej sytuacji odpowiedzialność karna może być ograniczona, choć nie zawsze wykluczona – wiele zależy od skutków działania. Jeśli np. stworzenie fałszywego profilu skutkowało naruszeniem reputacji, ośmieszeniem lub problemami zawodowymi osoby, pod którą się podszyto, sąd może uznać, że doszło do wyrządzenia szkody osobistej.

Warto też pamiętać, że odpowiedzialność nie zależy od tego, czy ofiara rzeczywiście poniosła stratę finansową – wystarczy samo narażenie na szkodę, np. utratę zaufania społecznego lub pogorszenie wizerunku w środowisku zawodowym.

Co grozi za podszywanie się pod kogoś – przebieg postępowania

Postępowanie w sprawach o przywłaszczenie tożsamości toczy się z reguły na wniosek pokrzywdzonego. Oznacza to, że osoba, która dowiedziała się, iż ktoś podszywa się pod nią, musi złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Co grozi za podszywanie się pod kogoś po złożeniu takiego zawiadomienia? Policja lub prokuratura wszczynają postępowanie przygotowawcze, zabezpieczają dowody – w tym dane z serwisów społecznościowych – a następnie przesłuchują osoby podejrzane.
W przypadku potwierdzenia winy, sąd może orzec karę pozbawienia wolności, ograniczenia wolności lub grzywny, a także obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego i naprawienia szkody. W praktyce często orzekane jest również zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dóbr osobistych, szczególnie gdy podszywanie się spowodowało długotrwałe skutki psychiczne lub zawodowe.

Co grozi za podszywanie się pod kogoś – konsekwencje cywilne

Odpowiedzialność za podszywanie się nie kończy się na sankcjach karnych. Osoba, która padła ofiarą takiego czynu, może domagać się ochrony swoich dóbr osobistych na drodze cywilnej. W świetle art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego, imię, nazwisko, wizerunek, reputacja czy prywatność są dobrami osobistymi, których naruszenie daje prawo do żądania zaniechania działań, usunięcia skutków oraz wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia.

Zatem poza karą wymierzoną przez sąd karny, sprawca może zostać zobowiązany do publicznych przeprosin lub zapłaty rekompensaty pieniężnej. W praktyce często jest to znacznie dotkliwsze niż sama kara karna, zwłaszcza gdy informacje o podszywaniu się rozprzestrzeniły się w Internecie.

Co grozi za podszywanie się pod kogoś – podsumowanie

Podszywanie się pod inną osobę, nawet w żartach, może prowadzić do poważnych konsekwencji. Co grozi za podszywanie się pod kogoś? Przede wszystkim odpowiedzialność karna – do 3 lat pozbawienia wolności – oraz potencjalne zobowiązania cywilne wobec osoby pokrzywdzonej. W dobie mediów społecznościowych granica między anonimowością a naruszeniem prawa jest bardzo cienka, dlatego każdy, kto staje się ofiarą takiego czynu, powinien jak najszybciej zareagować – zabezpieczyć dowody i zgłosić sprawę organom ścigania.
Z kolei osoba oskarżona o przywłaszczenie cudzej tożsamości powinna niezwłocznie skonsultować się z prawnikiem.

Doświadczony adwokat oceni, czy doszło do przestępstwa, pomoże w obronie i wskaże możliwe linie argumentacji. W sprawach dotyczących reputacji i wizerunku nawet drobny błąd może mieć długofalowe skutki – dlatego lepiej działać rozważnie i z pełną świadomością przepisów.

Przypominam, że wpisy blogowe zamieszczone na niniejszej stronie internetowej nie stanowią porady prawnej w indywidualnej sprawie. Jeżeli doświadczacie Państwo problemów prawnych – zapraszam do nawiązania kontaktu. Specjalizuję się w prowadzeniu tylko spraw karnych.