Środki karne są istotnym elementem systemu karnej odpowiedzialności za popełnione przestępstwa. W odróżnieniu od tradycyjnych kar, które są określone w Kodeksie Karnym, środki karne stanowią dodatkowe narzędzie służące ukaraniu sprawcy za jego czyn zabroniony. Mogą być stosowane zarówno w połączeniu z karą, jak i niezależnie od niej. Innymi słowy, sąd może zdecydować o wymierzeniu tylko środka karnego jako jedynego środka odpowiedzialności karnej. Jakie są rodzaje środków karnych i w jaki sposób mogą być stosowane przez sąd? O tym poniżej.
Kodeks Karny w art. 39 wylicza różne rodzaje środków karanych, jakie mogą być stosowane przez sąd. Są to między innymi: pozbawienie praw publicznych, zakaz wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej, zakaz zajmowania stanowiska, zakaz związany z wychowaniem, leczeniem lub edukacją małoletnich, zakaz przebywania w określonych miejscach lub środowiskach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz wstępu na imprezy masowe, zakaz uczestnictwa w grach hazardowych, nakaz okresowego opuszczenia wspólnie zamieszkanej przestrzeni przez sprawcę, zakaz prowadzenia pojazdów, wymóg świadczenia pieniężnego oraz podanie wyroku do publicznej wiadomości.
W niektórych przypadkach orzeczenie środka karnego jest obowiązkowe, podczas gdy w innych pozostawia się to w gestii sądu, który podejmuje decyzję w zależności od okoliczności konkretnej sprawy.
Kiedy sąd orzeknie środek karny?
Środek karny może być orzekany na różne sposoby, takie jak:
– Samoistnie, gdy sąd zdecyduje o odstąpieniu od wymierzenia kary,
– Kumulatywnie, gdy sąd orzeka środek karny jednocześnie z karą,
– Przy stosowaniu instrumentów zabezpieczających, gdy środki karne są nakładane w celu zabezpieczenia interesów społecznych,
– Przy stosowaniu instrumentów probacyjnych, co oznacza, że sąd orzeka środki karne o charakterze probacyjnym, na przykład zakaz prowadzenia pojazdów.
Cel stosowania środków karnych
Głównym celem stosowania środków karanych jest uzupełnienie celów, które kara powinna spełniać. Oznacza to przede wszystkim naukę, wychowanie oraz zapobieganie powtórnemu popełnieniu przestępstwa. W ten sposób sąd ma możliwość indywidualnego dostosowania reakcji karnej do konkretnej sytuacji, mając na uwadze skutki społeczne, rehabilitacyjne i prewencyjne.